در عصر حاضر با توجه به کمبود آب در جهان برخی منابع و فعالان حوزهی محیط زیست اتهامی را به دستگاههای تصفیه آب مبنی بر به هدر دادن آب آشامیدنی به عنوان مایهی حیات وارد میکنند. اما اینکه این اتهام تا چه حد میتواند سندیت داشته یا معتبر باشد را در این مقاله مورد بررسی قرار میدهیم. به این دلیل که هر مصرف کنندهای حق دارد پیش از اقدام به خرید هر دستگاهی از صحت کارکرد درست و اصولی آن اطمینان حاصل کرده و با خیالی آسوده یکی از مدلهای دستگاههای تصفیه کنندهی آب را انتخاب و خریداری کند. اینکه اتهام زنندگان به استدلال میکنند که در این روش مقداری آب به هدر میرود شاید تاحدی درست و تا حدی نادرست باشد، به همین دلیل ما با نگاهی دقیقتر به این مورد قصد داریم بفهمیم کجای این ادعا درست و کجای آن اشتباه است.

چرا سیستم اسمز معکوس میتواند موجب به هدر رفتن آب شود؟
با اتکا به آشنایی مختصری که به طور حتم همگی با سیستم اسمز معکوس به عنوان یکی از دستگاههای تصفیه آب داریم میدانیم که این سیستم بر اساس فرآیندی مشغول به کار است که از طریق آن آب لوله کشی از غشاهایی بسیار ظریف عبور داده می شود. ساختار مولکولی و ترکیب آب خالص به گونهای است که به راحتی از این غشاها عبور کرده و اما ذرات بزرگتر که شامل انواع آلایندههایی ازجمله فلزات سنگین، رسوب و غیره هستند پشت غشاها گیر کرده و از آن عبور نمیکنند. در نتیجه سیستم اسمز معکوس به عنوان یکی از دستگاههای تصفیه کنندهی آب قادر است به شما آب آشامیدنی کاملاْ سالم و خالص برای نوشیدن ارائه کند. اما نکته اینجاست که چه بر سر آلایندههایی که از آنها به عنوان فاضلاب یا پسماند یاد میکنیم میآید؟ بهطور حتم میزانی از آب که این ذرات در آن محلول هستند نیز همراه این پسماند به مخزن دور ریز آب هدایت شده است. از سویی دیگر آنچه تمیز کننده برای شستن اشیا است و باید تمام آلودگیها را بشوید آب است .اکنون دیگر سوال اصلی اینگونه مطرح میشود که آب فاضلاب اسمز معکوس کجای این معادله است؟
بر طبق اعلام شرکتهای سازندهی سیستم اسمز معکوس به عنوان یکی از دستگاههای تصفیه آب به ازای هر گالن آب تصفیه شدهی تولیدی، در حدود چهار گالن آب تصفیه نشده مصرف کرده است. البته که این رقم نشان از نسبت نسبتاْ بالای آب پسماند این سیستم تصفیه کننده دارد که باید بگوییم عوامل گوناگونی وجود دارند که بر میزان این آب هدر رفته از سیستم اسمز معکوس یا همان پسماند تاثیر گذار هستند. شاید به جرات بهتوان گفت که یکی از مهمترین آنها به طور حتم فشار آب منطقهای است یا وضعیت فیلتر اسمز معکوس زیرا دریچههای فرسودهی این سیستم در طول زمان کارایی دستگاه اسمز معکوس را کاهش داده و موجب تولید پسماند بیشتر خواهد شد. در نهایت اگر از سیستم اسمز معکوس به عنوان یکی از دستگاههای تصفیه کنندهی آب در منزل به خوبی نگهداری کنید به طور حتم مقدار آب تخلیه شده به فاضلاب را به حداقل میرساند.
چرا اتهام به اسمز معکوس برای تولید پسماند آب گمراه کننده است؟
گاهاْ مخالفان دستگاههای تصفیه آب در سرتاسر دنیا همواره ادعا دارند که آب لوله کشی شهری در هر کشور برای آشامیدن بی خطر بوده و هیچ لطمهای به سلامت شهروندان نخواهد زد، در نتیجهی این ادعا چه سیستم اسمز معکوس و چه هر سیستم تصفیه کننده ی دیگری بیهوده و ناکارآمد به نظر خواهد رسید. اما دقت کنید که این ادعا به شکل کامل گمراه کننده است زیرا، دستگاههای تصفیه کنندهی آب و به خصوص سیستمهای اسمز معکوس در بسیاری از شهرهای دنیا برای سلامتی انسانها بسیار مهم هستند. به این علت که تمامی شهرها دارای منابع خوب آبی نیستند و چون برای کلیه فعالیتها مانند دوش گرفتن یا تمیز کردن ظروف و سطوح هر منبع آب خانگی تنها ابزاری است که مورد استفاده قرار میگیرد پس سلامت این آب مصرفی اهمیت زیادی دارد. به طور حتم برای ساکنان مناطقی که آب سخت یا پر از ذرات آلاینده دارند سیستم معکوس یک راه خوب برای تصفیه آب است زیرا آن ها آب را هدر نمی دهند، بلکه از آن استفاده می کنند. به خاطر بسپارید که برای رفع اتهام در این جا منظور صحبت ما در مورد سیستم اسمز معکوس در مقیاس مسکونی و خانگی است نه در مقیاسهای صنعتی و بزرگتر، به این دلیل که در صنعت از این سیستم برای نمک زدایی استفاده میکنند که از پسماند باقی مانده از آن به عنوان یک نگرانی برای محیط زیست یاد میشود. به این معنی که شاید نگرانی دوستداران محیط زیست در مورد سیستم اسمز معکوس در این مورد که چه اتفاقی برای آب تخلیه شده در این مقیاس میافتد خیلی هم بی دلیل نباشد.

اقدامات کاهش دهندهی نسبت آب فاضلاب اسمز معکوس
همگی ما این واقعیت را میپذیریم که هر سیستم اسمز معکوس به عنوان یکی از دستگاه های تصفیه آب مقداری پسماند یا فاضلاب آب تولید کرده که شاید باعث به هدر رفتن آب شود، اما آیا افراد دارندهی این سیستمها این مقدار پسماند را دور میریزند؟! باید بگوییم، خیر برخی افراد از پسماند آب سیستم اسمز معکوس برای آبیاری گیاهان و باغچه، شستشوی سطوح بیرونی، شستن ظروف، برای شستشوی سرویسهای بهداشتی یا برای شستشوی لباسها استفاده میکنند. پسماند تولیدی از سیستم اسمز معکوس به دلیل اینکه درصد بیشتری از آلایندهها را در مقایسه با آب آشامیدنی تصفیه شده در خود دارد تا زمانی نوشیده نشود هیچ ضرری نداشته و کاملاْ برای موارد آبیاری و شستشو بیضرر و قابل استفاده است. البته به یاد داشته باشید که به دلیل سطوح بالاتر از حد طبیعی آلایندهها در پسماند سیستم اسمز معکوس، به شکل کلی استفاده از آن نه تنها برای پخت و پز توصیه نمیشود بلکه غلظت بالای این آلایندهها همچنین باعث میشود که این آب برای حمام کردن نیز مناسب نباشد. بهترین گزینه برای مصرف این پسماند این است که تنها برای آبیاری گیاهان یا عملیات تمیز کردن مورد استفاده قرار گیرد. با کمی مطالعه و تحقیق بهطور حتم قادر خواهیم بود تا به چند استراتژی برای به حداقل رساندن میزان آب پسماند سیستم اسمز معکوس برسیم. در اینجا قصد داریم تا با نگاهی دقیقتر با این استراتژیها آشنا شویم تا بهتوانیم با خیال راحت از سیستم اسمز معکوس به عنوان یکی از دستگاههای تصفیه کنندهی آب استفاده نماییم.
*اجرای عملیات بازیافت برای آب پسماند
شاید یکی از راههای گوناگونی که برای بازیافت آب پسماند باقی مانده از سیستم اسمز معکوس وجود دارد این باشد که برخی از فیلترها آب تخلیه شده را مجدد به گردش در آورده و از آن در فرآیند فیلتراسیون استفاده میکنند. شاید این راه ایدهی خوبی برای جلوگیری از به هدر رفتن آب آشامیدنی تصفیه شده از سیستم اسمز معکوس باشد اما به دلیل افزایش احتمال سایش و پارگی در فیلترها لزوماً گزینهی مناسبی نیست. البته یک راه دیگر برای بازیافت پسماند اسمز معکوس نیز وجود دارد و آن این است که آب تخلیه شده را در یک منبع ذخیره کرده و از طریق به یک شیر آب برای مواردی از استفاده از آب که نیاز به آب خالص ندارد استفاده کنید. توجه داشته باشید که آب تخلیه شده از اسمز معکوس یا همان پسماند به دلیل اینکه حاوی غلظت بالاتری از میزان انواع ناخالصیها است، شاید گزینههای استفاده و مصرف سودمند آن محدودتر باشد.
*کنترل فشار مناسب آب لوله کشی
پیشتر اشاره کردیم که فشار کم آب لوله کشی منازل میتواند منجر به پسماند بیشتر و سطوح بالاتری از آب تخلیه سیستم اسمز معکوس شود. به همین دلیل یکی از راههای پیشنهادی برای جلوگیری از میزان پسماند بررسی فشار آب لوله کشی شهری است. به این معنی که اگر سیستم اسمز معکوس را به عنوان یکی از دستگاههای تصفیه کنندهی آب برای منزل خود انتخاب کردهاید و فشار آب محل سکونت شما پایینتر از محدودهی ایدهآل 35-40 PSI باشد، باید یک سیستم بالابرندهی فشار برای منزل خود نصب کنید. اگر باز هم احساس کمبود فشار معمول در سیستم لولهکشی خود کردید حتماْ با اداره آب منطقه شهری خود تماس گرفته تا از وجود مشکلات فشار در تاسیسات آبی آنها مطلع شوید.
* نگهداری مستمر و به موقع از فیلتر اسمز معکوس
اگر یک سیستم اسمز معکوس را به عنوان یکی از دستگاه های تصفیه آب آشامیدنی برای محل زندگی خود انتخاب کردهاید باید بدانید که این سیستم فیلتراسیون محصولی «تنظیم بکن و فراموش کن» نیست. اگرچه هر سیستم فیلتراسیون آب نیاز به نگهداری مناسب دارد تا در دراز مدت قابل استفاده باشد اما فیلترهای سیستم اسمز معکوس نیاز به تعمیر و نگهداری بالایی ندارند. تنها کاری که نیاز است انجام دهید این است که به شکل مستمر برای مثال ماهی یک بار آن را بررسی کرده و از صحت عملکرد درست دستگاه و فیلترهای آن اطمینان حاصل کنید. برای این منظور نیاز است که شناخت درستی از سیستم تصفیه کنندهی خود داشته باشید و بدانید که اکثر فیلترهای اسمز معکوس از پنج کاراکتر تشکیل شدهاند. هر کاراکتر دارای انواع متنوعی از فیلترها است که هر کدام به صورت جداگانه برای جذب ذرات ناخالصی در آب طراحی و بر روی سیستم نصب شده است. جالب است که هر غشای سیستم اسمز معکوس به عنوان یکی از دستگاههای تصفیه کنندهی آب آشامیدنی میتوانند تا دو سال دوام آورده و به خوبی کار کند، اما در عوض سایر فیلترها از جمله رسوبگیر و فیلتر کربن باید تقریباً هر ساله تعویض شوند. هر زمان که موقع تعویض فیلترها شد فرصتی برای شما ایجاد شده که در حین این عملیات جایگزینی، کل سیستم را تمیز کنید و تمامی فیلترها را برداشته و سپس داخل فیلترها یک فنجان پر اکسید هیدروژن بریزید. در نهایت، پس از اتمام تمیزکاری کلی سیستم و فیلترهای آن اجازه بدهید برای حداقل دو چرخه کار کند تا به حالت اولیهی خود بازگردد. به این نکته خوب توجه کنید هر زمان که از فیلترهای اسمز معکوس خود به خوبی مراقبت کنید، در کنار عمر طولانیتر آب کمتری را نیز به هدر داده و تبدیل به پسماند میکند. نتیجهی یک مراقبت خوب و اصولی نشان میدهد که فیلترهای سیستم اسمز معکوس منزل شما تا ۱۵ سال همراه شما خواهد بود.
مزایای استفاده از اسمز معکوس ارزش هزینههای جانبی را دارد؟
مستحضرید که همواره در دستگاه های تصفیه آب و به شکل کلی هر سیستم با این کارکرد مزایا و معایب در کنار هم وجود دارند. واقعیت این است که هرچقدر هم اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه را بالا ببرید، باز هم نمیشود انکار کرد که مقداری از آب تخلیه شده با سیستم اسمز معکوس یه عنوان پسماند به هدر خواهد رفت. حال این سوال به عنوان یک مصرف کننده در ذهن شما نقش خواهد بست که آیا مزایای دستگاههای تصفیه کنندهی آب ارزش این هزینهی اضافه را دارند؟ در پاسخ صحیح به این سوال باید گفت در قدم اول بهتر است که بیاندیشیم که این سیستم تصفیه واقعاً برای چه چیز و تا چه حد مفید و مهم است. برای مثال در ایران شاید آب لوله کشی بسیار ارزانتر از چیزی باشد که بسیاری از مردم دنیا تصور میکنند اما توجه به این نکته که در تعداد اندکی از شهرهای این کشور پهناور تنها از آب لوله کشی مطلوب برخوردار هستند کمی غمانگیز به نظر میرسد. خوب در تعداد زیادی از شهرها و روستاهای ایران با آب لوله کشی سخت یا آلوده مواجه هستیم، که مصرف آن برای مردم چندان مطلوب نیست. شاید فکر کنید مردم این مناطق به طور حتم از بطریهای آب خالص بسته بندی برای نوشیدن یا پخت و پز استفاده میکنند به این دلیل که مردم مجبور به جایگزین کردن آب سالم برای مصرف هستند. اما در ادامه به این فکر کنید که آیا همهی این افراد توان مالی و بودجهی کافی برای خرید روزانهی این بطریها را دارند؟ مسلماْ خیر. در شرایط کنونی، باید کاملاً واضح باشد که سیستم اسمز معکوس یا هر دستگاه تصفیه کنندهی آب یک گزینه ی اقتصادی است. به این دلیل که هر خانواده یک هزینهی اولیهی خرید برای دستگاههای تصفیه کنندهی آب را میدهند و برای حداقل ۱۵ سال از آن استفاده میکند که اصلاٌ در قیاس با هزینههای خرید بطریهای آب معدنی به شکل روزانه برای یک خانواده حتی در طی یک سال هم قابل مقایسه نیست. از سوی دیگر تا به حال به حجم این بطریهای پلاستیکی آب معدنی در این سطح از استفاده فکر کردهاید و چه چیزی فاجعه بارتر از این بطریها برای محیط زیست؟ پس برای تولید و انباشته نشدن انبوهی از این بطریهای پلاستیکی در دامان محیط زیست نیازی به هیچ مقایسهای وجود ندارد. در عین حال نیز، سیستم فیلتراسیون اسمز معکوس بدون برق کار میکند و همین امر موجب محبوبیت این سیستم در سطوح مسکونی شده زیرا با قطعیهای برق به خصوص در تابستان این سیستم پایدار به کار خود ادامه میدهد و بی نیاز از برق مشغول به خدمترسانی به خانوادهی شما است. به دلیل همین مزیتهای مفید و مهم در مقابل هزینههای اضافی ازجمله آب پسماند آن است که استفاده از دستگاههای تصفیه کنندهی آب اسمز معکوس در بین مردم محبوبیت پیدا کرده و به نفع محیط زیست و طبیعت است.
هدر رفت یا پسماند آب در سیستمهای اسمز معکوس :
در قسمتهای پیشین این مقاله اعلام کردیم که نسبت آب پسماند اسمز معکوس ۱ به ۴ است به این معنی که، فیلتراسیون این سیستم از حدود چهار گالن آب برای تصفیه و به دست آمدن یک گالن آب آشامیدنی خالص استفاده میکند. البته در همان قسمتها نیز اشاره شد که این نوع استدلال برای به هدر دادن آب و تولید پسماند زیاد کمی گمراهکننده به نظر میرسد اگرچه این نسبت و اعداد به شکلی عمومی و دقیق از سوی شرکتهای سازندهی این دستگاههای تصفیه کنندهی آب آشامیدنی اعلام شده است. همچنین چندین استراتژی پرکاربرد برای کاهش دادن این نسبت عددی را شرح دادیم اگرچه سیستمهای اسمز معکوس بیشتر از آنچه که مردم در هنگام شستشو یا دوش گرفتن، آب را به هدر میدهند تولید پسماند نمیکنند. یک چشم انداز درست و اصولی نسبت به سیستم اسمز معکوس به عنوان یکی از دستگاههای تصفیه کنندهی آب این است که به آنها به عنوان ابزاری مفید برای آب لوله کشی خانهی خود نگاه کنیم که میتوانند در بهبود سلامت و کیفیت زندگی ما بسیار تاثیر گذار باشند. از سویی دیگر با این دید که آنها ابزاری ارزان و مقرون به صرفه و سازگار با محیط زیست هستند به این دستگاههای تصفیه کنندهی آب بنگریم، نه تنها به این استدلال که آنها با تولید وپسماند آب موجب به هدر رفتن آب میشوند. به دلیل مزایای مثبت این سیستمهای تصفیهکننده است که به شما توصیه میکنیم نیمهی پر لیوان را ببینید و به اثرات مفید سیستمهای اسمز معکوس بر سلامت خود و جهان پیرامون خود باور داشته باشید. پسماند در سیستم اسمز معکوس به چه شکل پدید میآید؟ تا الان دیگر متوجه شدهاید که در دستگاههای تصفیه کنندهی آب آشامیدنی آب به خودی خود به هدر نمیرود بلکه برای ایجاد فشار بالای مورد نیاز برای فرآیند اسمز معکوس مورد استفاده قرار میگیرد. به این معنی که در هنگام حمام کردن هم مقداری آب همراه کف و مواد شوینده راهی فاضلاب شهری میشود اما هیچوقت کسی نمیگوید به این دلیل که آب به هدر میرود پس نباید به حمام رفت. با این مثال به طور حتم دیگر فهمیدهاید که توصیف پسماند اسمز معکوس به عنوان فاضلاب و هدر رفت آب توصیفی دقیق و درست برای آن نیست.
امیدواریم این مقاله اطلاعات متناسب با نیاز شما را در اختیار گذاشته باشد جهت خرید بهترین دستگاه تصفیه آب خانگی میتوانید به سایت www.ABROOAB.com مراجعه نمایید یا جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره میتوانید با راه های ارتباطی زیر با ما در ارتباط باشید


